Biếng ăn ở trẻ là vấn đề được rất nhiều bà mẹ không chỉ ở Việt Nam, mà trên toàn thế giới quan tâm, lo lắng. Tuy nhiên, không phải mẹ nào cũng tìm được cách để giúp con cải thiện tình hình biếng ăn một cách hiệu quả.
Tổng hợp từ nhiều kết quả nghiên cứu khoa học, bác sĩ dinh dưỡng Anh Nguyễn đã đưa ra lời khuyên về việc thực hiện nghiêm túc 2 luật cơ bản là luật Mama và luật Baby để cải thiện tình trạng biếng ăn ở trẻ, dù nguyên nhân gây biếng ăn ở trẻ là gì. Đây là 2 luật cơ bản mà các mẹ cần phải biết.
1. Thiết lập giờ ăn cố định trong ngày (ngay khi bắt đầu ăn dặm).
2. Thời gian ăn không quá 30 phút cho bữa ăn chính và 20 phút cho bữa ăn phụ.
3. Không TV, đồ chơi hoặc nhiều người xung quanh.
4. Giới thiệu nước ép trái cây, sữa chua, snack nhẹ trước bữa ăn chính ít nhất 1-2 tiếng.
5. Lượng sữa không quá 500-600ml đối với các bé.
6. Bé nên được tập ngồi trên ghế ăn.
Nếu bé quá nhỏ (chưa ngồi vững) thì có thể ngồi trên ghế ngã ngửa hay ngồi tựa vào người mẹ để ăn. Mẹ không nên cho bé nằm ăn.
Nếu bé đã ngồi ghế rồi, mà một ngày nào đó bé phản đối ngồi ghế, hoặc khóc khi ngồi vào ghế, quan sát và làm những điều sau: Đầu tiên, vẫn kiên quyết cho bé ngồi ghế: cho bé vào ghế vài phút trước bữa ăn, để yên đó cho bé tự điều chỉnh. Nếu bé không chịu ăn thì ngưng và thử lại 2 tiếng sau đó, ngày chỉ thử lại 3 lần, nếu 3 lần không kết quả, đợi ngày mai. Nếu sau 5 ngày bé vẫn kiên quyết từ chối ngồi ghế, thì có thể cho bé ngồi trên đùi mẹ để ăn, không cho bé đi khắp nơi để ăn.
Bé dưới 2 tuổi sẽ tự điều chỉnh và nhận biết được khi nào bé no và phát ra tín hiệu cho mẹ biết.
+ Quay đầu
+ Ngậm miệng
+ Đẩy bát ra
+ Kêu la
+ Nhả thức ăn
+ Ngậm miệng từ chối nhai
Khi nhận thấy con có những biểu hiện trên, mẹ hãy lau miệng cho bé, ngưng không cho bé ăn nữa và dịu dàng nói với bé rằng: “con ăn giỏi quá, để mẹ lau miệng con nhé”.
Nhưng nếu tín hiệu “con đã no” này không được đáp ứng, hay đáp ứng trễ thì chỉ cần vài ngày, bé sẽ bắt đầu phát tín hiệu thứ 2 là biếng ăn.
Lưu ý: nếu bé đưa tín hiệu số 1 chỉ sau 1-2 thìa ăn, sau khi ngưng không cho bé ăn, bình tĩnh xem xét lại Luật Mama có tuân thủ không (có bữa nào vi phạm không).
Bé có bỏ một hay vài bữa không ăn và chỉ bú là bình thường, đừng quá lo lắng mà tạo nhiều áp lực, nếu làm đúng nguyên tắc và tuân thủ tốt tín hiệu số 1 thì bé sẽ ăn tốt trở lại (đó là thông điệp từ Văn phòng giáo dục dinh dưỡng nhi khoa của BYT Úc).
Do tín hiệu 1 của con không được mẹ đáp ứng, hay đáp ứng không kịp thời, con sẽ biếng ăn.
Khi con có biểu hiện biếng ăn, đầu tiên mẹ không nên quá áp lực, hay lo lắng mà hãy bình tĩnh tìm cách giải quyết.
Sau đó, mẹ nên kiên nhẫn và giải quyết.
Theo GS.BS. Gonzalez – chuyên gia hàng đầu về các vấn đề biếng ăn Nhi khoa của đài BBC Health của Anh thì “các bé phải ít nhất đền 10 – 15 lần mới ăn tốt trở lại” nên các mẹ phải bình tĩnh, đừng vội vàng mất kiên nhẫn sau 5 lần bị bé từ chối thức ăn.
+ Khi bé biếng ăn thì mẹ hãy kiên định tuân thủ đúng luật Mama.
+ Các bé biếng ăn cần phải học lại cách ăn của mẹ: khi giới thiệu thức ăn, thay gì nói với bé là “ăn đi con, ngon lắm đó, sao con không ăn thì hãy cho bé thấy món đó ngon như thế nào, và tốt nhất mẹ hãy làm mẫu cho bé, múc 1 thìa và ăn ngon lành cho bé thấy và nói với bé là: “ngon lắm, mẹ thích món này lắm, con thử nhé”. Lưu ý, lúc bé ăn, các thành viên trong gia đình cũng không được nói “nó không ăn được món đó đâu”, bé cũng sẽ biếng ăn.
+ Nếu bé gặp vấn đề trong việc cấu trúc thức ăn (độ lỏng đặc của thức ăn). Các bé được khuyên cho ăn riêng từng thành phần và bữa ăn nên tập trung dạng cao năng lượng, chia nhỏ bữa ăn thành 5-6 bữa trong ngày, tùy bé quyết định lượng ăn mỗi bữa.
+ Nếu bé ngậm và từ chối tất cả thức ăn, nên cho bé chơi với thức ăn trước các bữa ăn một cách tự do, thoải mái tạo cho bé cảm giác an toàn với thức ăn. Lưu ý: ba mẹ phải luôn ở bên bé, không để bé chơi thức ăn 1 mình, bé rất dễ bị hóc, nguy hiểm.
+ Nếu bé bạn ăn theo BLW, thì nên giới thiệu 1 lượng rất ít trên đĩa (thông thường bày lên bàn, nhưng khi biếng ăn nên để lên đĩa cho bé), nếu bé chỉ chơi trên đĩa không ăn, thì lấy 1 mẫu thức ăn để ra khỏi đĩa, để trên bàn để gây chú ý cho bé. Giới thiệu những loại thức ăn để bé có thể dễ cầm và dễ gặm, cắn, điều này sẽ kích thích lại kĩ năng ăn của bé.
+ Lựa chọn bữa ăn cao năng lượng.
+ Không thưởng bé bằng 1 thức ăn nào bé thích (bánh, chocolate, snack) để thay thế món bé không ăn. Bé sẽ sớm học được đây là phần thưởng cho hành động từ chối món ăn đó.
+ Không tăng cữ sữa để thay thế bữa bé không ăn, hãy bình tĩnh giữ đúng lượng sữa cơ bản cho 2 ngày (đối với bé bú sữa công thức), ngày thứ 3 thì cho bé uống tăng lên, nhưng không vượt quá 800ml (nếu bé vẫn biếng ăn), rồi lại giữ đúng lượng sữa cơ bản cho 2 ngày tới và tiếp tục làm như vậy. Đối với bé bú mẹ, thì nên cho bé bú mẹ theo nhu cầu, vì khi bé biếng ăn bé thường chỉ chịu bú mẹ vì đây là thời điểm bé cảm thấy thoải mái nhất, nên duy trì đúng nhu cầu của bé.
+ Không nên bắt đầu bữa ăn khi bé vừa chơi quá mệt hay quá đói.
+ Có thể thưởng bé bằng cách cho bé chơi 1 trò chơi nào đó bé thích hay bế bé đi đâu sau khi bé ăn xong. Lưu ý: đừng bao giờ dùng điều này như phần thưởng ra điều kiện cho bé ăn. Bạn chỉ nên âm thầm làm điều này mỗi khi bé ăn tốt (dù 1-2 thìa), bé sẽ học ra cách là ăn rồi mới chơi. Nếu bạn cho bé biết trước là 1 sai lầm.
+ Nhận biết trước những dấu hiệu để kết thúc bữa ăn cho bé để tình trạng biếng ăn ở trẻ không trở nên tồi tệ hơn: Bé ném đồ ăn; Bé ngậm hay bướng (chơi) không ăn thìa nào quá 10 phút thì hãy lau miệng cho bé, kết thúc bữa ăn. Khuyến khích bé nhả thức ăn trong miệng ra trong 1 cái đĩa, đừng đợi bé tự nhả hoặc ói ra.
Tóm lại, kiên nhẫn và bình tĩnh là chìa khóa giải quyết về đề biếng ăn ở trẻ, đừng mong đợi kết quả sẽ đến sau 1-2 ngày, có thể là một quá trình từ một đến vài tuần để có được kết quả tốt đẹp.
Theo bác sĩ dinh dưỡng Anh Nguyễn
