Theo Tổ chức Y tế thế giới, sữa mẹ là nguồn sinh dưỡng tốt nhất và nên ưu tiên hàng đầu cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Bởi sữa mẹ có chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự tăng trưởng của trẻ sơ sinh. Sữa mẹ lại chứa kháng thể và các tế bào miễn dịch từ mẹ giúp bé ngăn ngừa các tác nhân gây bệnh trong những tháng đầu đời.
Vì vậy mà mẹ cho trẻ bú càng sớm càng tốt, nhất là không để lỡ những rỉ sữa colostrum quý giá trong 4-5 ngày đầu. Đây là những rỉ sữa rất cô đặc về dinh dưỡng, chứa nhiều kháng thể và tế bào miễn dịch trưởng thành của mẹ.
Để bé dễ bú, mẹ nên ngồi hoặc nằm khi cho bé bú, nhưng tốt nhất là nên ngồi. Bế bé áp sát vào mẹ, toàn thân con được nâng đỡ (mông, lưng, vai, đầu), mặt bé hướng về vú mẹ. Mẹ cho môi bé chạm nhẹ vào đầu ti, chờ khi bé há miệng thì mẹ cho bé ngậm ti. Mẹ quan sát để biết con ngậm ti tốt, nếu thấy môi dưới con trề ra, quầng vú mẹ phía trên nhiều hơn phía dưới là con đã có sẵn sàng ti mẹ. Đây là kỹ năng chăm sóc trẻ sơ sinh mà mẹ cần phải biết để giúp con nhận đầy đủ dinh dưỡng trong năm đầu đời.
Trong quá trình cho con bú, mẹ cần hết sức chú ý đến dinh dưỡng của bản thân, nên ăn đầy đủ các nhóm thực phẩm, đặc biệt là các thực phẩm giàu dinh dưỡng. Mẹ đừng quá chú ý đến vóc dáng mà kiêng khem quá mức.
Việc giữ ấm cơ thể trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh rất quan trọng. Để tránh trẻ bị nhiễm lạnh hay mắc các bệnh về đường hô hấp, ba mẹ cần đảm bảo phòng trẻ ở phải là căn phòng thông thoáng, nhưng kín gió. Mẹ cũng cần phải chú ý đến việc mặc quần áo cho trẻ, đặc biệt là cách mặc quần áo cho trẻ trong mùa đông lạnh. Mẹ hãy luôn chú ý giữ ấm cho trẻ tại bốn vị trí (bàn tay, bàn chân, lưng, bụng). Để biết bé có đủ ấm hay không, mẹ kiểm tra bàn tay, bàn chân của trẻ, nếu không thấy lạnh là bé đã đủ ấm.
Tắm cho trẻ sơ sinh là một trong 4 kỹ năng chăm sóc trẻ sơ sinh mà mẹ phải học và làm thành thạo nếu muốn con có cảm giác thoải mái khi tắm, và khỏe khoắn không bị nhiễm lạnh vì tắm.
Trước khi tắm cho trẻ, mẹ cần chuẩn bị đầy đủ quần áo, tất tay, tất chân để sẵn trên giường. Mẹ cũng đồng thời chuẩn bị nước ấm và phòng tắm sao cho kín gió.
Khi tắm cho bé mẹ lưu ý, tắm từ dưới lên trên. Trước tiên, mẹ rửa chân cho bé rồi từ từ tắm lên trên. Sau cùng, mẹ gội đầu cho bé. Mẹ nhớ thao tác nhanh và đặc biệt chú ý lau cẩn thận những vùng có ngấn, nếp gấp như cổ, nách, háng.
Tắm xong, mẹ lấy khăn tắm đã được chuẩn bị quấn vào cho bé, sau đó lau khô kỹ càng từng bộ phận. Mẹ chú ý lau các phần khe, nếp gấp như cổ, nách, bẹn…của bé. Khi lau khô người cho bé, mẹ có thể mặc quần áo cho bé.
Mẹ có thể tham khảo thêm bài Cách tắm cho trẻ sơ sinh trong mùa đông lạnh và 5 thời điểm mẹ tránh tắm cho trẻ nếu không muốn trẻ bị ốm.
Chăm sóc rốn cho trẻ là kỹ năng chăm sóc trẻ sơ sinh mà ba mẹ chắc chắn phải học, vì nếu không chăm sóc cẩn thận, rốn bé dễ bị nhiễm trùng. Mẹ có thể rửa rốn cho bé hàng ngày với nước muối sinh lý hoặc dùng cồn 700, tuy nhiên mẹ lưu ý dùng cồn thì rốn sẽ lâu rụng hơn. Sau khi rửa xong, mẹ để hở rốn cho rốn nhanh khô và dễ rụng. Mẹ quấn tã dưới rốn bé.
Ngoài việc trang bị cho mình những kỹ năng chăm sóc trẻ sơ sinh cơ bản như trên, mẹ cần phải trang bị cho mình nhiều kiến thức khác nữa như đọc vị tiếng khóc của con để biết con khóc là do đói, hay buồn ngủ, hay muốn thay tã, hay lạnh, hoặc bị côn trùng đốt…mà kiểm tra. Mẹ cũng nên biết khi nào nên đưa con đi khám (đó là khi con bú kém, bỏ bú, thở nhanh hơn 60 lần/phút hoặc thở lõm ngực nặng, sốt cao, vàng da…). Mẹ cũng phải nhớ lịch cho con uống thuốc và nhớ lịch tiêm chủng…
