Trước khi chuẩn bị cho con ăn dặm, phải lựa chọn phương pháp ăn dặm cho con, các mẹ thường băn khoăn “liệu có phương pháp ăn dặm nào tối ưu cho tất cả các bé”. Nhưng một phương pháp ăn dặm tối ưu dành cho tất cả các bé dường như là điều không thể, và sẽ không bao giờ có. Bởi mỗi bé lại có nhu cầu riêng biệt, hơn việc lựa chọn phương pháp ăn dặm còn phụ thuộc vào các yếu tố như hoàn cảnh gia đình, điều kiện kinh tế…
Trước khi quyết định cho con ăn dặm theo phương pháp nào, ba mẹ cần dành ra tối thiểu 2 tuần để tìm hiểu, nghiên cứu về các phương pháp ăn dặm. Hiện nay, trên thế giới có những phương pháp ăn dặm phổ biến sau:
Phương pháp Ăn dặm truyền thống
Phương pháp Ăn dặm kiểu Nhật
Phương pháp Ăn dặm 3 DAY WAIT
Phương pháp Ăn dặm tự chỉ huy (BLW)
Khi lựa chọn được phương pháp ăn dặm phù hợp cho bé và phù hợp với điều kiện gia đình thì ba mẹ nên tìm hiểu tài liệu, nắm chắc những nguyên tắc, đặc điểm nổi bật, cách thực hiện, lượng ăn của bé theo từng giai đoạn…
Dựa trên hướng dẫn lâm sàng của Hiệp Hội Dinh Dưỡng Lâm sàng Anh và Báo cáo của GS.BS.Inoue và Hướng dẫn Ăn dặm của Bộ Y Tế Nhật, thời điểm tốt nhất để trẻ Châu Á nói chung, bao gồm cả trẻ Nhật Bản và trẻ Việt Nam nên bắt đầu ăn dặm khi được 5 tháng 15 ngày.
Nếu ăn dặm quá sớm (khoảng 4 tháng tuổi), đường tiêu hóa của bé chưa hoàn thiện đầy đủ dễ dẫn tới bé bị nôn trớ, đi ngoài phân sống, đau bụng… thậm chí có nguy cơ thiếu một số vi chất quan trọng như thiếu máu do thiếu sắt… Tuy nhiên, nếu ăn dặm quá muộn (khoảng 7-8 tháng tuổi), trẻ thường sẽ biếng ăn do rối loạn cấu trúc thức ăn hoặc trẻ bị suy dinh dưỡng do thiếu chất.
Để chế biến đồ ăn dặm cho bé, mẹ cần trang bị cho gian bếp thêm một vài đồ như sau: Đồ rây, chày cối hoặc máy xay sinh tố để nghiền nhỏ thức ăn. Mẹ nên trang bị thớt riêng cho bé, để tránh những rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, đi phân nhầy, hoặc táo bón… do tạp khuẩn khi sử dụng thớt chung với gia đình.
Để bảo quản đồ ăn tốt hơn mẹ nên sắm những chiếc hộp chia nhiều ngăn nhỏ, hoặc khay đá có nắp. Mẹ nên sắm đủ bộ hộp, khay để có thể phân loại thịt, cháo, rau củ quả thành các khay, hộp riêng. Nếu có điều kiện mẹ cũng nên sắm một chiếc tủ lạnh có nhiều ngăn và nhiệt độ ổn định.
Theo chuyên gia dinh dưỡng Anh Nguyễn, ba mẹ nên bắt đầu cho bé ăn dặm với thực phẩm tươi sống thay cho đồ ăn sẵn. Ba mẹ nên nấu cháo rồi cà nhuyễn cho bé ăn kết hợp với rau củ, thịt bò, cá lợn… tươi sống. Hoặc để tiện dụng hơn ba mẹ có thể tìm mua các sản phẩm bột gạo xay nhuyễn trên thị trường để chế biến kết hợp với các loại thực phẩm tươi nguyên cho bé ăn. Tuy nhiên, khi tìm mua các sản phẩm bột gạo xay nhuyễn, thay vì ra chợ xay bột thủ công không đảm bảo vệ sinh, hoặc mua các sản phẩm của các xưởng sản xuất nhỏ lẻ, thô sơ, không được chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm, thì ba mẹ nên tìm mua các sản phẩm bột cháo nấu của nhãn hàng đáng tin cậy, có cơ sở sản xuất đã được chứng nhận, máy móc thiết bị đồng bộ, hiện đại đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Nếu bé chưa ngồi ghế ăn vững thì mẹ nên cho bé nằm ghế ngã ngửa, hoặc cho bé tựa vào người mẹ khi ăn, tuyệt đối không nên cho trẻ nằm ăn. Vì lúc này hệ tiêu hóa của bé vẫn chưa thực sự hoàn thiện, nằm ăn sẽ sinh khí ga trong bụng bé, thức ăn dễ lọt vào khí quản, phổi… gây hóc, ngạt.
Rất nhiều ba mẹ lầm tưởng nước hầm xương, rau củ chứa nhiều chất dinh dưỡng. Nhưng thực tế các nghiên cứu khoa học đã chứng minh nước dùng có hàm lượng chất dinh dưỡng rất thấp, không thể thay thế chất dinh dưỡng từ thực phẩm “thật” từ rau củ quả thât, thịt cá thật… Mẹ nên biết nước dùng chỉ tạo thêm mùi vị cho món ăn của con, còn mẹ vẫn cần bổ sung rau củ quả, thịt lợn/bò/cá thật vào bữa ăn hàng ngày của con.
Trong quá trình cho bé ăn dặm, ba mẹ sẽ dễ dàng nhận thấy có 4 thói quen xấu ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe và hành vi của trẻ nhưng lại rất dễ nhiễm sau:
Thứ nhất là ba mẹ phải gây chú ý trẻ mới chịu ăn. Lợi dụng một món đồ chơi, gọi tên đủ mọi con vật… để làm trẻ chú ý và há miệng. Điều này ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của bé, và dễ dẫn đến biếng ăn ở trẻ.
Thứ hai là bé không chịu ngồi ghế ăn, ba mẹ phải bế bé đi rong bé mới chịu ăn. Điều này tác động lên não bộ của bé, hình thành những đòi hỏi ngày càng chủ động ở bé. Những bé biếng ăn dạng này rất khó cải thiện tình hình.
Thứ ba là cho bé ăn những thứ lặt vặt như bánh kẹo, bim bim, nếm các món ăn của nhà…khi bé không chịu ăn trong bữa chính hoặc bữa phụ. Việc này sẽ làm rối loạn vị giác ở trẻ dẫn đến biếng ăn, và nguy cơ mắc các bệnh tim mạch tiểu đường khi trẻ lớn.
Thứ tư là mở ti-vi, điện thoại cho bé xem khi ăn. Điều này tác động mạnh lên não bé, khả năng gây nghiện cao, dài lâu ảnh hưởng đến tư duy, sức khỏe của trẻ. Khuyến cáo, ba mẹ không nên cho trẻ dưới 2 tuổi tiếp xúc với các thiết bị điện tử.
Các chuyên gia khuyên rằng, ba mẹ không cho bé làm quen với những thói xấu trên ngay từ những ngày đầu ăn dặm để tránh những hậu quả khôn lường về sau: ba mẹ nên để con tập trung khi ăn, không cho trẻ nghịch đồ chơi, xem ti-vi, điện thoại, cho trẻ ngồi ghế ăn nghiêm túc và ăn ở nơi ít người…
Mabu dinh dưỡng tổng hợp
