Sốt là một triệu chứng rất thường gặp ở trẻ em, đó là cách cơ thể phản ứng khi bị bất kỳ nhiễm trùng nào. Ở trẻ em thường hay bị bệnh nhiễm khuẩn do siêu vi hay vi khuẩn nên trẻ vì vậy mà hay sốt. Sốt không phải là trường hợp đe dọa […]
Sốt là một triệu chứng rất thường gặp ở trẻ em, đó là cách cơ thể phản ứng khi bị bất kỳ nhiễm trùng nào. Ở trẻ em thường hay bị bệnh nhiễm khuẩn do siêu vi hay vi khuẩn nên trẻ vì vậy mà hay sốt. Sốt không phải là trường hợp đe dọa tính mạng trừ trường hợp sốt cực kỳ cao và kéo dài 41,6°C. Vì vậy mẹ cần được trang bị những kiến thức để có thể theo dõi, và biết lúc nào cần đưa bé đi khám bác sĩ.
Sốt là gì?
“Theo định nghĩa, sốt là tăng thân nhiệt lên trên nhiệt độ bình thường của cơ thể do bộ phận điều nhiệt trong cơ thể bé thay đổi. Thực ra, vì thân nhiệt mỗi người mỗi khác nhau, nên không có trị số thân nhiệt nào đáng tin cậy để xác định đó là sốt. Tuy nhiên, theo thống nhất chung, nếu đo nhiệt độ ở hậu môn mà ở 38°C độ trở lên, nhiệt độ miệng là 37,8°C trở lên, ở nách là 37,2°C trở lên, hoặc nhiệt độ màng nhĩ 38°C thì được xem là nhiệt độ sốt”.
Nguyên nhân gây sốt ở trẻ?
Sốt là một phản ứng của cơ thể chống lại sự xâm nhập của mầm bệnh (virus, vi trùng hay ký sinh trùng).
- Nguyên nhân phổ biến gây ra sốt ở trẻ là do siêu vi: cảm siêu vi, viêm dạ dày ruột, nhiễm trùng ruột, viêm tai, hay viêm thanh quản, viêm tiểu phế quản,…
- Nhiệt độ sốt: 38-40°C.
- Thời gian sốt: khoảng 2-3 ngày (nên nhớ rằng “ngày” ở đây là tính tương đối khoảng 24 giờ, do đó nếu bé sốt từ tối hôm trước mà sáng hôm sau đi khám bệnh thì cha mẹ hay bác sĩ không nên tính là “sốt được 2 ngày” mà thực ra mới sốt được “nửa ngày” thôi).
- Cách điều trị: sốt do siêu vi không có thuốc điều trị, chỉ có thể chờ để cơ thể tự tiêu diệt siêu vi đó thôi (thông qua sốt). Việc cho trẻ uống kháng sinh không thể giúp trẻ khỏi bệnh, thậm chí lạm dụng sẽ khiến trẻ lờn thuốc.
- Nguyên nhân thứ 2 gây sốt là do vi trùng: thường là nhiễm trùng tiểu, viêm phổi, nhiễm trùng tai (một số trường hợp), viêm họng do liên cầu khuẩn nhóm A, viêm màng não.
- Sốt do vi trùng hay do ký sinh trùng: không thể tự hết mà phải điều trị bằng kháng sinh.
Khi nào đưa trẻ đi khám
Mẹ nên nhớ rằng, sốt cao không có nghĩa là bệnh nặng, có khi trẻ không sốt thậm chí hạ thân nhiệt lại là biểu hiện của bệnh nặng.
Nếu trẻ sốt cao nhưng vẫn có biểu hiện sau thì không bị coi là bệnh nặng, có thể theo dõi tại nhà:
- Trẻ có chơi, lanh lợi.
- Trẻ có thể ỉu xìu, ngủ nhiều hơn, nhưng nếu đánh thức trẻ dậy ăn, uống nước hay đi tắm, trẻ vẫn có thể làm được, thì như thế vẫn chưa coi là đừ.
- Có thể cho trẻ uống thuốc hạ sốt nếu trẻ quá khó chịu, bứt rứt, quấy khóc… Uống thuốc xong, trẻ hạ sốt, chơi lại bình thường thì cha mẹ có thể yên tâm.
Khi nào nên đưa trẻ đi khám ngay:
- Với trẻ dưới 3 tháng bị sốt cần được khám ngay. Vì ở tháng tuổi này, nhiều trẻ bị nhiễm trùng gì đó rất nặng mà không có biểu hiện gì khác ngoài sốt (ví dụ như viêm màng não), Và do trẻ ở tháng tuổi này chưa được tiêm chủng, chích ngừa đầy đủ nên nguy cơ mắc bệnh nghiêm trọng rất cao.
- Trẻ đừ và li bì (không ăn, không uống, không chơi thậm chí sau khi uống thuốc hạ sốt vẫn rất mệt mỏi).
- Trẻ sốt cao 40°C và tình hình không cải thiện sau 2 giờ uống thuốc hạ sốt.
Vị trí đo nhiệt độ cơ thể chính xác
Những vị trí có thể đo nhiệt độ cho trẻ:
- Hậu môn trực tràng: là vị trí đo chính xác nhất. Đo nhiệt độ ở trực tràng khá khó chịu đối với các bé nhưng lại hoàn toàn đáng tin cậy đối với trẻ nhỏ dưới 3 tháng.
- Tai: do nhiệt độ tại tai dễ thực hiện hơn, nhưng lại không đáng tin cậy và kém chính xác đối với những trẻ nhỏ dưới 3 tháng tuổi.
- Nách: nhiệt độ đo ở nách cũng tương đối tin cậy.
Cách tính nhiệt độ theo từng vị trí: nhiệt độ đo ở tai (màng nhĩ) và nhiệt độ trực tràng (nhiệt độ cận mạch máu nhất) phản ánh nhiệt độ trung tâm cơ thể đáng tin cậy nhất. Nhiệt độ đo ở nách được coi là nhiệt độ đo gián tiếp nên phải cộng thêm khoảng 0,4-0,5°C để dự đoán nhiệt độ trung tâm cơ thể (tuy nhiên cách đo nhiệt độ ở nách không hẳn đáng tin cậy trong mọi trường hợp. Ví dụ trẻ béo thì lớp mỡ dưới da sẽ khiến nhiệt độ ngoại biên xa hơn so với nhiệt độ trung tâm cơ thể). Đo nhiệt độ lưỡi không được khuyến cáo bởi nó bị tác động bởi nhiều yếu tố: trước đó trẻ có ăn hay uống đồ nóng/ lạnh hay không, nước bọt cũng có thể làm ảnh hưởng đến độ chính xác…
Mabu tổng hợp từ “Để con được ốm” và nhiều nguồn.
